-
1 cedo
I cēdo, cessī, cessum, ere1) идти, ступать, ходить, передвигатьсяper ora c. H — расхаживать на глазах у всех (открыто)2) уходить (de, ex или abl. без предлога)cedam atque abibo C — я уйду, удалюсьc. (ex) civitate C, L — уехать из страныsponte c. senatu T — добровольно выйти из состава сенатаc. de caelo Lcr — спуститься с небаcedant curae St — прочь заботыc. (e) vitā C, T — расставаться с жизньюc. mari V — оставить мореходную жизнь3) протекать, проходить, приключаться, случаться (bene, male H, O, VP etc.)4) сходить (за что-л.), заменять, служить заменой5) уступать, давать место, подчинятьсяc. alicui (in) aliquā re T, Nep — уступать кому-л. в чём-л.c. fortunae Cs — покориться судьбеc. rei publicae C — подчиниться государству (т. е. подчинить свои интересы государственным)cedant arma togae C — оружие да уступит место тоге (т. е. война да сменится миром)cedere nocti L — уступить ночи (т. е. прекратить военные действия с наступлением темноты)Picenis cedunt pomis Tiburtia succo, nam facie praestant H — тибурские плоды уступают в сочности пиценским, хотя превосходят их внешним видомquid facient crines, quum ferro talia cedant? Ctl — что (уж) делать кудрям, если (даже) такие (горы) покоряются железу? ( жалоба созвездия Волосы Вероники)c. alicui hortorum possessione C — отказаться от владения садами в чью-л. пользуc. nescius H — неуступчивый, непреклонныйvalidior, quam ut oneri cederet T — достаточно крепкий, чтобы выдержать (данную) тяжесть6) уступать, быть слабее, ниже или хуже (c. gloriae alicujus VP; alicui virtute Cs)7) предоставлять, признаватьc. alicui, ut... L, T — дать согласие кому-л. на то, чтобы...8) переходить, поступать (кому-л. в собственность), доставаться (in Romanum imperium L)milite ad sanguinem obverso, spolia in vulgus cedebant T — в то время, как солдаты занимались кровопролитием, добыча доставалась толпе9) превращаться, становиться, делаться (calamitates in remedium cessēre Sen)c. in praedam alicujus L — стать чьей-л. добычейChattis victoribus fortuna in sapientiam cessit T — успех хаттских победителей превратился в их мудрость (т. е. был приписан их мудрости)c. ad factum Pl — осуществиться, быть приведённым в исполнениеc. in unum T — объединитьсяII cedo (pl. арх. cette) [из ce + *. do, date imper. к dare]1) давай, подавай, принеси сюда (aquam manibus Pl; codicem C); приведи (puerum Pl; senem Ter)c. ut bibam Pl — дай-ка напитьсяc. consideremus AG — давай рассмотрим2) скажи-ка, послушайc. quid faciam Ter — скажи, что мне делатьc. cui Siculo civis Romanus cognĭtor factus umquam sit? C — но, послушай, когда же римский гражданин становился защитником сицилийца?c. mini unum C — укажи мне (хоть) одногоc. quid postea? C — ну а что дальше?3) вспомни только, подумай лишьc. mihi leges Atinias C — вспомни лишь законы Атиния -
2 codex
cōdex (арх. caudex), icis m.1) ствол, пень O, Col2) бревно, чурбан Pl, Prp, J3) бран. дубина, колода Pt4) тж. pl. книга ( древние писали на навощенных дощечках)c. accepti et expensi C — приходо-расходная книга -
3 digero
dī-gero, gessī, gestum, ere [dis + gero ]2) разноситьnubes modo congregantur, modo digeruntur Sen — облака то собираются, то расходятся3) переваривать (cibum PM, Sen, CC etc.)4) распределять, располагать, упорядочивать (d. omne jus civile in genera C; d. poenam in omnes O; ad solis cursum anni tempora digessisse Macr)5) рассаживать ( digesta per agros arbor V); рассеивать ( digesta seges V)6) приводить в порядок (capillos O, M; bibliothecam Su); выполнять по порядку ( mandata C); записывать, вносить ( nomina in codicem C)7) считать ( annos alicujus O)9) ослаблять (aegrum aliquā re CC; sudore digeri CC)10) переносить, передвигать ( ut minus digeratur aeger CC)11) выводить из организма ( materiam CC)12) подробно обсуждать, улаживать ( rem per secreta colloquia Amm)13) обстоятельно описывать, излагать ( bella charactere historico digesta Vop) -
4 instituo
īn-stituo, uī, ūtum, ere [ statuo ]1)а) ставить ( amphoram H)i. boves ad aratrum Col — запрягать волов в плугvestigia i. V — ступатьб) водружать( arborem Su); сажать ( laureas Su); расставлять, размешать (partem copiarum, exercitum L)2) выстраивать, строить (i. aciem Cs); сооружать, воздвигать (строить) (turrim, pontem, naves Cs); проводить ( fossas Cs); создавать, делать ( opus H); формировать, комплектовать (exercitum, duas legiones Sl)3)а) устраивать (res C; convivium Su; ludos O)animum nequire ad cogitandum i. Ter — не быть в состоянии собраться с мыслямиaliquem in animum i. Ter — горячо привязаться к кому-л.argumenta in pectus multa i. Pl — много дум передуматьб) приготовлять, доставлять, добывать ( magnum pilorum numerum Cs); приобретать (i. sibi amicos C)4) вводить ( legem C); заводить ( codicem C); постановлять, устанавливать, учреждать (festos dies L; libertatem et consulatum T; aliquid in re militari Su)5) назначать (i. aliquem herēdem, tutorem C)7) выставлять, выдвигать ( condicionem C)8) организовывать, устраивать, приводить в порядок ( civitalem C)9) решать (i. aliquid facere C); предпринимать, приступать, начинать (i. historiam C; i. iter C; i. historias scribere Nep)perge, ut instituisti C — продолжай, как начал10)а) наставлять, учить ( adulescentes C); обучать (i. aliquem ad dicendum C; i. aliquem artibus Q; aliquem Latine loqui Col)i. aliquem lyrā Q — учить кого-л. игре на лиреб) дрессировать ( elephantos QC) -
5 nomen
nōmen, inis n.1) имя, название, наименование (n. paternum Dig; amicitiae sanctum et venerabile nomen O)aliquem nomĭne clamare V (increpare L) — звать кого-л. по имениn. mihi est Gajo (Gajus, Gai) Pl, C etc. — меня зовут Гаемn. dare C, L (edere, profiteri L) — явиться (записаться) добровольцемad n. respondēre L — отзываться на перекличкеn. accipere L — внести (чьё-л.) имя в избирательные спискиn. alicujus deferre de aliquā re C — привлечь кого-л. к судебной ответственности по обвинению в чём-л.n. recipere C — принять жалобу, т. е. дать ход делу ( о преторе)alicui nomine notum esse C — быть известным кому-л. (лишь) по имениaliquem in familiam nomenque adoptare Su — принять кого-л. в состав рода3) звание, титул (n. regium C; n. imperatoris Cs); сословие (clarissimum n. Dig = senatores); достоинство (n. regale C)4) грам. имя, преим. существительное Q; слово, терминn. carendi C — слово (понятие) carere5) род (n. Fabiorum C; ex nomine defuncti Dig)6) народ, нация или странаn. populi Romani и n. Romanum C etc. — всё римское, римский народ7) человек, лицоvestrum n. L — vos8) славное имя, слава, известность, знаменитостьn. habere C — быть славнымsine nomine V, O, Just — неизвестный, неведомый, безымянныйiisdemne ut finibus n. suum, quibus vita, terminaretur? C — неужели его слава окончится там, где кончилась его жизнь?9) предлог, повод, формальное основаниеper n. militare Sl — на основании состояния войны (под предлогом войны)eo nomine C etc. — на этом основании, по этой причинеnullo nomine non VP — во всех отношениях, всяческиnomine alicujus rei C etc. — во имя (ради) чего-л.meo nomine C etc. — ради меня или с моей стороны или по моим соображениям или от моего имениuno nomine C — разом, сразу, в целом10) видимость, форма, (одно лишь) имя (rex nomine magis, quam imperio Nep)11) лицевой счёт, долговая запись, долгn. facere C, O (in tabulas или in codĭcem referre C) — записать долг (за кем-л.)n. solvere (dissolvere, exsolvere, expedire) C — оплачивать (погашать) долг12) долговая расписка, денежное обязательствоalicui certis nominibus grandem pecuniam debere C — задолжать кому-л. крупную сумму под бесспорные долговые обязательства13) должник (n. certum или bonum C, lentum Sen) -
6 proferre
1) показывать, предлагать, in iudicium prof. librum vel testimonia (1. 6 § 4 D. 48, 16);prof. acta (1. 45 § 7 D. 49, 14), codicem (1. 6 § 7 D. 2, 13);
codicillos (1. 12 D, 2, 15 1. 2 § 1 D. 12, 6. 1. 101 pr. D. 30. 1. 70 D. 29, 2);
2) представлять: testes prolati (1. 6 pr. D. 48, 18). 3) приводить, высказывать, упоминать, заявлять, prof. desideria sua (1. 9 § 4 D. 1, 16. 1. 1 § 1 D. 2, 12. 1. 4 § 5. 1. 26. 36. 45 § 2. I. 57 D. 42, 1. 1. 19 D. 49, 1);tabulas (1. 22 eod. 1. 47 D. 31. 1. 1 § 2 D. 37, 11. 1. 5 D. 43, 5. 1. 1 § 1 C. Th. 2, 27).
iudicatum (1. 3 C. 7, 43. 1. 3 C. 5, 53);
4) переставлять, prof. terminos (пограничный камень) (1. 2 D. 47, 21). 5) распространять: in longius tempus prof. precarium (1. 5 D. 43, 26); отсрочивать (1. 12 § 3 D. 30. 1. 74 § 1 D. 31);prolatio, высказывание: prol. sententiae (1. 19 C. 9, 9).
diem compromissi (1. 25. 27 pr. 1. 32 § 11. 1. 33 D. 4, 8);
6) замедлять, rem dissimulatione prof. (1. 4 C. 5, 56). 7) возлагать на кого: prof. dignitatem (1. 30 C. Th. 8, 5).prolatio, отсрочивание (1. 25 pr. cit).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > proferre
См. также в других словарях:
Minuscule 433 — New Testament manuscripts papyri • uncials • minuscules • lectionaries Minuscule 433 Name Berolinensis Text Gospels † Date 11th century Scri … Wikipedia
CANONES Conciliorum — dicti sunt Isidoro, Origin. l. 6. c. 16. aliisque, decreta corum, uti supra dictum, in voce Canon: quod instar regulae secundariae (primaria enim S. Scriptura est) Christianis essent et recte credendi vivendique ipsis normam praeberent. Et quidem … Hofmann J. Lexicon universale
CODEX Canonum — dicta est Collectio Canonum, a Conciliis sancitorum, quae post habitam icaenam Synodum inchoata et usque ad Concilium Chalcedonense, Oecumenicum IV. continuata est. Habuit autem primus Codex Canones non nisi CXXXVIII. 20. nempe Nicaenos; 25.… … Hofmann J. Lexicon universale
ORIENTALIS Ecclesiae Codex Canonum — a Codice Ecclesiae universae seu Catholicae, quô usus olim Oriens, et quem Occidens in Latinum vertit, distinctus, editus a Graecis est habitâ Synodô Constantinopoli in Trullo. Quod cum non attenderet Perronius Cardin. in Respons. ad Magnae… … Hofmann J. Lexicon universale
CANONUM Codes seu Corpus — collectio dicta est Canonunt nuda, eô ordine, quô illi in Conciliis scripti sunt et subscripti, habitâ tantum ratione temporis sub una serie numerorum. Capellus de Sedis Rom. Fide seu Stellionatu, c. 5. inter Codicem Canonum et Corpus distinguit … Hofmann J. Lexicon universale
CODEX Euangeliorum — ab Imperatoribus gestatus. Prostat enim nummus aureus Basilii Imperatoris apud Octav. Stradam, in quo Euangeliorum Codicem dextrâ et globum crucigerum sinistrâ gestat. Alium idem descripsit aureum, Constantini Pogonati, ubi Imperat. Codicem… … Hofmann J. Lexicon universale
NOVELLAE — sic dictae Cedreno in Iustiniano, quod nova eis atque a Veterib. dissidentia iura constituta sint. Sed id e. g. 91. et 92. non competit. Melius itaque Cuiacio sic appellatae sunt, quod novissime sint promulgatae ab Imperatoribus, post Codicum… … Hofmann J. Lexicon universale
Azo — (* vor 1190; † 1220) war ein Jurist und Glossator in Bologna. Er war einer der später berühmt gewordenen Studenten von Johannes Bassianus. Sein bekanntestes Werk ist eine lehrbuchhafte Zusammenfassung und Kommentierung, eine so genannte Summe,… … Deutsch Wikipedia
Cino da Pistoia — Lectura Codicis, 1. H. 14. Jh., Norwegische Nationalbibliothek, Sammlung Schøyen 209/04 Cino da Pistoia, mit vollem Namen Guittoncino di Francesco dei Sigisbuldi (oder Sighibuldi, Sinibuldi, Sinibaldi), lat. Cynus oder Cinus de Sigibuldis de… … Deutsch Wikipedia
Cinus da Pistoia — Lectura Codicis, 1. H. 14. Jh., Norwegische Nationalbibliothek, Sammlung Schøyen 209/04 Cino da Pistoia, mit vollem Namen Guittoncino di Francesco dei Sigisbuldi (oder Sighibuldi, Sinibuldi, Sinibaldi), lat. Cynus oder Cinus de Sigibuldis de… … Deutsch Wikipedia
Cinus de Pistoia — Lectura Codicis, 1. H. 14. Jh., Norwegische Nationalbibliothek, Sammlung Schøyen 209/04 Cino da Pistoia, mit vollem Namen Guittoncino di Francesco dei Sigisbuldi (oder Sighibuldi, Sinibuldi, Sinibaldi), lat. Cynus oder Cinus de Sigibuldis de… … Deutsch Wikipedia